International Children's Clinic

     Anasayfa
 
     Hastalýk Bilgileri
 
     Klinik Hizmetleri
 
     Diðer Hizmetler
 
     Teþhis Yöntemleri
 
     Haberler
 
     Ýletiþim

 

 

ÝÞTAHSIZ ÇOCUK

Bebek ve Çocuklarda Beslenme Sorunlarý

Prof.Dr.Ender Pehlivanoðlu
Marmara Üniversitesi Týp Fakültesi
Çocuk Sindirim Karaciðer ve Beslenme Bilim Dalý Baþkaný

Açlýk-tokluk hissi beyin içinde (hipotalamus) yer alan bir merkez tarafýndan yönetilir. Bu merkez, mide ve baðýrsaklar ile sürekli iletiþim halindedir. Besinlerin miktar ve içeriði, hormonlar ve sindirim sisteminin hareket yeteneði açlýk-tokluk hissi ve sonuçta iþtah üzerine etki yapar.
Bebek ve çocuklar yaþ ve gereksinimlerine göre deðiþen iþtaha sahip olur. Örneðin yaþamýn ilk 1 yýlý boyunca hýzlý büyüyen, kilo alan bebek daha sonraki aylarda büyüme hýzýndaki azalmaya paralel olarak daha az besin tüketmeye baþlar. Ýþtah belirgin olarak azalýr. Ancak buna raðmen yeterli beslenme gerçekleþir. Beslenmenin amacý, çocuðun anne ve babayý tatmin edecek miktarda yemek yemesi deðildir.  
Doðumdan sonra mucize besin “Anne Sütü” ile beslenen bebek bu sayede saðlýk ve mutluluða kavuþur. Biberon kullanýmý ve ek besinlere geçiþ sürecinde anne ve çocuk arasýnda çatýþma kaçýnýlmaz olur. Çocuk, anne sütü dýþýndaki yeni lezzetleri kabul etmekte isteksizdir. Sebze, meyve ve tahýllara alýþmak zaman alýr. Çocuðunu her koþulda çok iyi beslemek ve büyütmek isteyen annenin bu duruma sabýr ve anlayýþ göstermesi her zaman olasý deðildir. Ýyi yemek yiyerek ailenin mutlu olduðunu gözlemleyen çocuk, yemek yemediðinde annenin üzüntüsünü de anlar. Ýki yaþýna doðru çocuðun bu durumu algýlama yeteneði geliþmiþ ve artýk yemek yediðinde ödül veya rüþvet almayý baþarmýþ duruma gelir.  Yemek yeme veya yememe sayesinde çocuk istediði kadar ilgiyi çeker. Aileyi yönetmeye baþlar.
Beslenmenin ana amaçlarý:

    • Büyüme ve geliþmenin sürdürülmesi
    • Saðlýk ve mutluluðun saðlanmasý
    • Kronik ve akut hastalýklarý önlemek
    • Fiziksel ve mental kapasiteyi artýrmak
    • Stres durumlarý için gerekli depolarý oluþturmak
 

Ýþtahsýzlýk çocuk ve gençleri olduðu kadar aileyi de rahatsýz eden çok yönlü bir sorundur. Henüz konuþma ve hareket yetenekleri geliþmemiþ olan bebek beslenme sýrasýnda anneye baðýmlýdýr. Tokluk hissini baþýný çevirme, aðlama veya emmeyi reddetme þeklinde belli eder. Fazla beslendiðinde kusmasý kaçýnýlmazdýr. Yemek yeme sýrasýnda sorun çýkartan süt çocuðu anne, baba veya bakan kiþinin baskýsýný hisseder. Aslýnda vücut aðýrlýðý ve boyu yeterli miktarda artmaktadýr. Ancak o, zayýf olmadýðýný ve karnýnýn doyduðunu bir türlü anlatamaz. Regürjitasyon olarak adlandýrýlan besinlerin aðza kadar gelmesi olayý sýklýkla görülür. Gastroözofageal reflü bu tür bebek ve çocuklarda sýklýkla görülür. Mide asit ve sývýsýnýn yemek borusu içine gelip gitmesi zararlý bir durum olup zamanla yemek borusunun içini döþeyen mukozada yanýk ve hasar ortaya çýkar. Bu durumda iþtahýn daha da azalmasý kaçýnýlmazdýr.  Çok çeþitli saðlýk sorunlarý iþtahsýzlýk ile kendisini belli eder. Ýþtah çocukluk çaðýnda bir tür “alarm” iþareti görevini görür. Daha önce normal beslenen kiþinin yemek yeme arzusundaki azalma ve bunu izleyen kilo kaybý, araþtýrýlmasý gereken bir hastalýðý düþündürmelidir.

 

Ýþtahsýzlýk nedenleri:

    • Yanlýþ beslenme yöntem ve alýþkanlýklarý
    • Dýþkýlama bozukluðu: kabýzlýk
    • Psikolojik sorunlar
    • Ailenin bilgi eksikliði
    • Kronik hastalýklar
      • Sindirim sisteminin hastalýklarý
        • Gastrit, ülser, karaciðer hasalýklarý, barsak hastalýðý
        • Gastroözofageal reflü
        • Kabýzlýk
        • Karýn aðrýsý
      • Anemi (kansýzlýk)
      • Vitamin ve demir eksikliði
      • Diðer hastalýklar: sinir sistemi, dolaþým ve solunum sistemi vb.
    • Kýsýtlý beslenme rejimleri
        • Diabet
        • Çöliak Hastalýðý
        • Besin Allerjisi
        • Süt Allerjisi
        • Galaktozemi
        • Fenilketonüri
        • Metabolizma Hastalýklarý
        • Kolestrol yüksekliði
 

 

Okul çaðýna gelen çocuklarda ve gençlerde iþtahýn en az olduðu saatler ne yazýk ki sabaha denk gelir. Kahvaltý istenmeyen bir öðüne dönüþür. Kahvaltý yapmadan evden okula giden öðrenci beslenme eksikliðini ancak öðle saatlerine doðru ve abur cubur sýnýfýndan yiyeceklerle giderir. Atlanan kahvaltý öðünü kiþinin yaþamýný etkiler.

    • Kahvaltýnýn Önemi:
      • Besin elemanlarýnda eksiklik geliþir
      • Entellektüel kapasite düþer
      • Fizik güç azalýr
      • Öðrenme yavaþlar
      • Bilginin hatýrlanma ve kullanýmý gecikir
 

 

ÝÞTAHSIZ ÇOCUKLA NASIL BAÞA ÇIKILIR?
Ýþtahsýzlýk ve beslenme bozukluklarýnýn nedenlerinin belirlenmesi sorunun giderilmesi için gereklidir. Bu amaçla çocuðun aðýrlýk ve boyunun yaþýna ve genetik özelliklerine uygunluðu denetlenir. Ýþtahý azaltan hastalýklar ayrýntýlý olarak araþtýrýlýr. Belirgin saðlýk sorunu bulunmayan çocuklarda psikolojik kökenli iþtahsýzlýk düþünülmelidir. Bu durumun çözümü, vitamin ve mineral içeren ilaçlarýn verilmesi deðildir!  Gerçek ve kalýcý çözüm, aile ve çocuk arasýndaki iliþkinin düzenlenmesi, beslenme þeklinin saðlýklý kýlýnmasý ve çocuðun yanlýþ alýþkanlýklardan vazgeçirilerek eðitilmesi esaslarýna dayanýr. Henüz bebeklik döneminde kiþiliðin oluþtuðu düþünülür ise, ileriki yýllarda ortaya çýkabilecek iþtahsýzlýk ve diðer kötü alýþkanlýklarýn nedenleri daha iyi anlaþýlýr. Örneðin bebek büyüdükçe baðýrma ve aðlama ile isteklerini yaptýrmanýn bir yöntem olduðunu anlar, beslenmenin anne için çok önemli olduðunu keþfeder, televizyon karþýsýnda veya oyunla, rüþvetle yemek yedirilmeye alýþýr. Giderek ” yemek sofrasý”  ceza, ödül, rüþvet ve mantýksýz davranýþlarýn da yer aldýðý bir “savaþ sofrasýna” dönüþür.  Sevecen, sýcak bir yemek ortamýnýn yaratýlmasý, çocuðun sofra terbiyesini diðer aile bireylerini gözlemleyerek öðrenmesi gereklidir. Yemek sofrasýnýn sorunlarýn çözüm ve tartýþma yeri olmadýðýnýn bilinmesi önemlidir. Belirli bir öðünde yeterli yemek yemeyen çocuðun diðer öðünlerde çok daha iþtahlý olmasý beklenmemelidir.  Çocuklarýn beslenme eksikliðini telafi edecek miktarda daha fazla yemek yemeleri için aradan günler geçmesi þaþýrtýcý deðildir.

 

ÝÞTAHSIZ ÇOCUÐUN YÖNETÝMÝ

Yapýlmasý gerekli olanlar

      • Boy, kilo ölçümü
      • Büyüme ve geliþmenin deðerlendirilmesi
      • Hastalýk ve diðer nedenlerin araþtýrýlmasý
      • Öðünlere uyulmasý
      • Mutlu sevecen bir yemek ortamý
      • Aþýrý sývý alýmýnýn kýsýtlanmasý
      • Uygun besinlerin sunulmasý
      • Dengeli beslenmenin saðlanmasý
 

 

YAPMAYINIZ!

  • Zorla beslenmek
  • Biberonla, kaþýkla, oyunla
  • Ceza vermek
  • Ödül vermek: Tatlý besinler: þeker, çikolata
  • Aþýrý beslemek
  • Öðün aralarýnda abur cubur teklif etmek
  • Sofrada tartýþmak!

Copyright www.internationalchildrenclinic.com by 2008

suBRosa Bilisim Güvencesiyle

Baðdat Cad. Çiftehavuzlar, Konak Apt. No:189 Kat:2
Kadýköy 34730 Ýstanbul / TÜRKÝYE
Tel: +90 216 369 06 09 - 369 17 11 Faks:+90 216 369 13 11